Gdyby nie było skrzyni biegów w samochodzie nie można byłoby uzyskać optymalnej prędkości obrotowej silnika. Inaczej mówiąc niemożliwe byłoby wykorzystanie nawet najmocniejszego i najbardziej wydajnego silnika w samochodzie.
Skrzynie biegów rozróżniamy np. ze względu na zastosowaną przekładnię lub ze względu na sposób sterowania. Ta druga klasyfikacja jest bardziej popularna, bo dzieli skrzynie na manualne, automatyczne i półautomatyczne oraz sekwencyjne stosowane w sportach motorowych.
Klasyczne skrzynie manualne
Najpopularniejsze od lat skrzynie z ręczną dźwignią zmiany przełożenia. Zmianę biegów uzyskuje się w takiej skrzyni w wyniku ruchu kół zębatych. Osadzone one są na wałkach i przekazują napęd na koła zębate wałka pośredniego. Na tym wałku oraz na wałku głównym umieszczone są pary kół, które odpowiadają biegom. Skrzynie manualne smarowane są olejem, którego częstotliwość wymiany określa producent jednostki. Zalet manualnych skrzyń biegów jest wiele, ale jedną z ważniejszych jest ich trwałość i przystępna cena naprawy w przypadku awarii. Manualną skrzynię biegów zaprezentowano po raz pierwszy w 1898 roku, a jej konstruktorem był Louis Renault.
Skrzynie automatyczne
Z chęci uwolnienia kierowcy od ręcznej zmiany biegów powstała automatyczna skrzynia biegów. Mechanizm w niej zastosowany pozwala na samoczynną zmianę biegów w zależności od obciążenia silnika. Oznacza to, że kierowca sam nie decyduje, w którym momencie wchodzi na wyższy bieg czy schodzi na niższy. Tu zadanie przekazywania napędu do kół odpowiada sprzęgło hydrokinetyczne. Stąd użytkownik pojazdu musi skoncentrować się głównie na torze drogi oraz wyborze odpowiedniego trybu pracy skrzyni. Zaletą tej skrzyni jest zoptymalizowane przełożenie w stosunku do obrotów silnika.
Istnieją oczywiście automatyczne skrzynie biegów, w których kierowca samodzielnie może przechodzić z niższego na wyższe przełożenie. Wśród największych zalet skrzyń automatycznych wymienia się płynną zmianę biegów oraz wygodne użytkowanie.
Zautomatyzowana skrzynia biegów (MMT), czyli półautomat
Multimode Manual Transmission to skrzynia łącząca w sobie tradycyjną manualną skrzynię biegów z elektronicznie sterowanym sprzęgłem. Półautomat budową przypomina manuala, bo kierowca sam zmienia bieg z niższego na wyższy za pomocą lewarka/dźwigni. Różnica polega na tym, że za wysprzęglenie odpowiada sterownik skrzyni biegów. W niektórych samochodach można spotkać się z łopatkami przy kierownicy, które mają ułatwić prowadzenie.
Podział skrzyń biegów ze względu na zastosowaną przekładnię
Skrzynie DSG
Skrzynie DSG, czyli Direct Shift Gearbox to zautomatyzowana skrzynia biegów z dwoma sprzęgłami. Po co aż dwa sprzęgła? Otóż po to, by zmiana biegów odbywała się jeszcze szybciej. Jedno sprzęgło służy obsłudze biegów parzystych, drugie biegów nieparzystych. Takie skrzynie można jeszcze wewnętrznie podzielić na skrzynie ze sprzęgłami suchymi i mokrymi. Te pierwsze pracują bez oleju i są tańsze w produkcji. Te drugie pracujące w oleju, mają poprawione odprowadzanie ciepła w stanach przejściowych pracy., dlatego mogą być stosowane w silnikach o większej pojemności.
Skrzynie CVT
W skrzyniach typu Continously Variable Transmission moment obrotowy przenoszony jest przez metalowy łańcuch, co jest dość prostym rozwiązaniem, które ma eliminować potencjalne awarie. Zaletami takich skrzyń jest minimalizowanie zużycia paliwa, kompaktowość budowy i trwałość. Skrzynia ta pozwala na utrzymanie stałej prędkości obrotowej silnika bez względu na zmianę prędkości poruszania się pojazdu.
Mimo iż automatyczna skrzynia biegów powstała zaledwie 13 lat zbudowaniu pierwszej skrzyni biegów nadal dla wielu kierowców jest nie do zaakceptowania. Z drugiej strony ci, który na co dzień tkwią w miejskich korkach i swoim kompaktowym samochodem praktycznie nie wyjeżdżają poza centrum, nie wyobrażają sobie jazdy manualem. Rozstrzyganie o tym jaki rodzaj skrzyni biegów jest najlepszy nie ma sensu, bo wszystko zależy od potrzeb i specyfiki jazdy.
Zdjęcia
https://www.pexels.com/pl-pl/zdjecie/samochod-pojazd-staroswiecki-drewniany-11139337/
https://www.pexels.com/pl-pl/zdjecie/czarny-nowoczesny-przyciski-wnetrze-samochodu-11588688/
https://www.pexels.com/pl-pl/zdjecie/wnetrze-samochodu-reczny-skrzynia-biegow-dzwignia-zmiany-biegow-13356491/
